Szanowny Panie Przewodniczący,
W związku z licznymi uwagami i sygnałami mieszkańców naszej gminy, kieruję do Pana Przewodniczącego niniejszą interpelację w sprawie skutków wprowadzenia nowych zasad programu „Czyste Powietrze”, realizowanego przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Reforma programu, która obowiązuje od 31 marca 2025 r., wprowadziła istotne zmiany – m.in. obowiązkowy audyt energetyczny przed złożeniem wniosku, ograniczenie liczby beneficjentów do jednego właściciela budynku, a także wyłączenie kotłów gazowych z dofinansowania. Choć zmiany te mają na celu uszczelnienie systemu i poprawę efektywności energetycznej budynków, w praktyce spotykają się z poważnymi trudnościami po stronie mieszkańców i samorządów. Zarówno w naszym województwie, jak i w całym kraju, obserwuje się spadek liczby składanych wniosków. Otrzymuje sygnały od mieszkańców
o zniechęceniu, dezorientacji i braku dostępu do realnej pomocy. Mając na względzie interes społeczności lokalnej oraz dbałość o dalsze uczestnictwo gminy Pawłów w działaniach proekologicznych, zwracam się z prośbą o podjęcie analizy i wystąpienie – w imieniu Rady Gminy – do właściwych instytucji (NFOŚiGW, WFOŚiGW w Kielcach, Ministerstwa Klimatu i Środowiska) z następującymi pytaniami i wnioskami:
I. W sprawie dostępności programu dla mieszkańców gminy Pawłów
1. Czy Gmina Pawłów planuje wystąpić do WFOŚiGW o zwiększenie wsparcia finansowego lub kadrowego dla gmin, które jako operatorzy mają obowiązek obsługiwać beneficjentów najwyższego poziomu dofinansowania?
2. Czy w Urzędzie Gminy Pawłów planowane jest utworzenie lub wzmocnienie punktu konsultacyjnego programu „Czyste Powietrze”, tak aby mieszkańcy mogli uzyskać pomoc w przygotowaniu audytu energetycznego i wniosków bez konieczności wyjazdu do Kielc?
3. Czy Gmina może rozważyć organizację wspólnych audytów energetycznych
(np. w formie grupowej umowy z audytorem) w celu obniżenia kosztów dla mieszkańców o niskich dochodach?
II. W sprawie działań Rządu i Funduszu Ochrony Środowiska
4. Czy Rada Gminy mogłaby wystąpić z apelem do Ministerstwa Klimatu i NFOŚiGW
o ponowne rozważenie wyłączenia kotłów gazowych z programu, szczególnie na terenach wiejskich, gdzie brak jest alternatywnych źródeł ciepła?
5. Czy planowane są uproszczenia w procedurze audytu energetycznego dla beneficjentów o najniższych dochodach, tak aby nie stawał się on barierą w dostępie do dotacji?
6. Jak NFOŚiGW zamierza przeciwdziałać spadkowi liczby wniosków – czy przewidziano kampanie informacyjne, uproszczone wnioski lub lepsze wsparcie doradcze dla mieszkańców?
7. Czy Gmina Pawłów otrzymała informacje o ewentualnym mechanizmie kompensacyjnym dla osób, które poniosły wydatki na wymianę źródła ciepła przed wejściem w życie nowych zasad, a nie zdążyły złożyć wniosku przed 28.11.2024 r.?
III. W trosce o interes gminy i jej mieszkańców
8. Czy Gmina Pawłów monitoruje liczbę złożonych wniosków i realizowanych inwestycji na swoim terenie po zmianie zasad programu – w celu oceny skutków reformy lokalnie?
9. Czy wójt gminy planuje skierować do NFOŚiGW lub Ministerstwa Klimatu stanowisko Rady Gminy Pawłów, wskazujące na negatywne skutki nadmiernej biurokracji programu oraz potrzebę dopasowania zasad do realiów gmin wiejskich?
10. Czy istnieje możliwość, aby w ramach współpracy z sąsiednimi gminami województwa świętokrzyskiego wystąpić wspólnym głosem samorządów w obronie programu przyjaznego dla mieszkańców obszarów wiejskich?
Uzasadnienie
Program „Czyste Powietrze” odgrywał istotną rolę w poprawie jakości powietrza oraz modernizacji budynków w naszej gminie. Jednak po zmianach z 2025 roku jego dostępność znacząco się zmniejszyła. Mieszkańcy, zwłaszcza osoby starsze i o niższych dochodach, skarżą się na nadmierne formalności, brak możliwości finansowych na audyt, a także brak realnych alternatyw grzewczych.
Jako Radny Gminy Pawłów uważam, że naszym obowiązkiem jest nie tylko przekazywanie mieszkańcom informacji o nowych zasadach, ale również reagowanie tam, gdzie wprowadzane reformy nie służą społeczności lokalnej. Proponuje abyśmy jako Rada na następnej sesji przyjęli wspólne stanowisko w sprawie skutków wprowadzenia nowych zasad programu „Czyste powietrze”. Wspólne wystąpienie gmin w tej sprawie może realnie wpłynąć na korektę przepisów, które dziś w praktyce ograniczają dostęp do wsparcia.
Wniosek:
Proszę Pana Przewodniczącego o:
• przekazanie niniejszej interpelacji Wójtowi Gminy Pawłów celem udzielenia odpowiedzi,
• rozważenie wystąpienia Rady Gminy Pawłów do właściwych instytucji państwowych z apelem o zmianę zasad programu „Czyste Powietrze” w kierunku większej dostępności dla mieszkańców terenów wiejskich.

Emil Krzemiński
Radny Gminy Pawłów